Beyaz Pas

  1. Beyaz Pas Nedir?

Beyaz pas; rutubetli ortam ve yetersiz havalandırma koşullarında bekletilen galvaniz ile kaplanmış rulo ve saç yüzeylerinde çinko kaplamanın, hızlı bir şekilde korozyona maruz kalarak beyaz ya da gri renkte yayılmış tortu olarak kendini göstermesidir.

  1. Oluşum Mekanizması : Çok reaktif bir element olan Çinkonun havayla teması sonucu yüzeyde hızlıca çinko oksit katmanı oluşur.  Bu ince ve sert katmanın oluşumu galvaniz kaplamalarda koruyucu bir korozyon filminin gelişimi için ilk adımdır. Bu yüzeyin açık ortamda yağmur ya da nem ile reaksiyonu sonucunda gözenekli ve jelatinimsi yapıda çinko hidroksit şeklindeki korozyon ürünü oluşur. Kuruma esnasında bu ürün atmosferdeki karbondioksit ile reaksiyona girer ve esas olarak çinko karbonat (2ZnCO3.3Zn(OH)2) içeren ince, kompakt ve sıkıca bağlı korozyon ürünlerinden oluşmuş bir katmana dönüşür. Galvaniz kaplamanın atmosfere açık şartlarda kullanımı aslında oluşan çinko karbonatın koruma özelliğine bağlıdır. Çinko karbonatın suya dayanıklı olması, çözünmemesi ve bir kerede oluşması korozyonu önlemektedir. Belli bir zaman sonra bu beyaz-gri arası renkteki  tozumsu film galvaniz kaplama yüzeyini örter. Koruma derecesi ortamın doğasına bağlıdır. Örneğin endüstriyel ortamlardaki havada sülfür içerikli gazlar, denizsel ortamlarda havadaki tuz, karbonat katmanının bileşimini değiştirir ve yağmurlu ya da rutubetli ortamda hızlı bir şekilde çözünmesine neden olur. Bu yüzden galvanizli yapıların deniz ve endüstriyel ortamlarda ömürleri kısa olur.

Galvaniz yüzeyinde oluşan çinko karbonat, beyaz pas oluşumunu önleyen esas mekanizmadır.

Beyaz pas oluşumuna sebep olan su ortamda değişik şekillerde bulunur. Paketleme veya istifleme esnasında yüzeyin nemli kalması, yağmur veya deniz suyuyla doğrudan temas, atmosferik ya da sıcaklık değişimlerinden kaynaklanan yoğuşma, beyaz pas oluşumuna yol açar. Nemli ve sıcak ortamlarda sıkıca yapılan paketleme işlemi nemin içeride tutulmasına neden olur. Bu şekilde havanın sirkülasyonu engellenir ve kuruma işlemi gerçekleşmez.

Beyaz pasın neden olduğu hasarın büyüklüğü ortamın nem içeriğine ve hızlandırıcılara bağlıdır. Nem, deniz suyundan kaynaklanan klorür, endüstriyel ortamdan gelen sülfat iyonlarını içeriyorsa reaksiyon hızlanır.  Bu iyonların her biri suyun elektriksel iletkenliğini arttırır. Dolayısıyla oksijen konsantrasyon hücresinin etkisi de artar. Aslında en önemlisi hasarın kısa sürede suyun kendisi tarafından kaynaklanmasıdır.

Galvanizli ürünlerde beyaz pas oluşumu, ortam rutubetinin yoğuşmayacak seviyelere düşürülmesi ile azaltılabilir veya tamamen önlenebilir. Bunun için gerekli havalandırma koşulları sağlanmalı veya hava içerisindeki nemin yoğuşmasını önleyecek sıcaklığa kadar ısıtılmalıdır. Stok sahasında bağıl nem miktarı %75’ten fazla olmamalıdır. Stok sahalarında yeterli havalandırma sağlanamazsa, galvanizli malzemeler ambarda ideal koşulların oluşturulabileceği ayrı bir yerde stoklanmalıdır. Bu konuda farklı renkteki bir ambalaj malzemesiyle paketlenecek galvanizli bobinlerin diğerlerinden ayrılması bir kolaylık sağlayacak. Stoklama sahalarında hava içerisindeki fazla nemin yoğuşmasını önlemek için, bilhassa kış aylarında gece-gündüz sıcaklık farkı en fazla 10 °C olmalı.

Galvanizli malzemeler uzun süre stokta tutulmamalı; bu amaçla, üretilecek galvanizli malzemelerin termin süreleri dikkate alınacak şekilde üretim programları yapılmalı ve ambarda bekleme konusunda müşteriler uyarılarak bekleme süresinin 2 ayı geçmemesine özen gösterilmeli. Araca yükleme ve taşıma sırasında ürün ambalajının yırtılmamasına dikkat edilmelidir. Ne kadar uygun ambalaj yapılırsa yapılsın ambalaj kağıdının yırtılan kısımlarından paket içerisine giren su veya nemli hava burada hapis olacak ve kısa zamanda beyaz pas kusuruna neden olacak. Bu olay, beyaz pas oluşumunda en önemli etkenlerden birisidir

Yüklenen bobinler araçtan araca nakledilmemeli, direkt olarak yüklendiği araçlarla sevk edilmelidir. Taşıma sırasında malzemeler kesinlikle ıslanmamalıdır. Araç üzerinde bobinler zemine temas etmeyecek şekilde uygun görülen sehpa üzerine konularak üstleri kuru branda ile kapatılmalı ve ayrıca kamyon üstü tamamıyla kuru ikinci bir branda ile örtülmelidir. Ambalaj malzemesi ve yapımı ne kadar mükemmel olursa olsun, uzun süre su ile temas eden ambalaj malzemesi yumuşayacak ve bir müddet sonra içeriye nem/suyun girmesini önleyemeyecek. Branda örtülmemiş nakil vasıtaları ile galvanizli ürünlerin nakliyesine izin verilmemeli. Galvanizli bobinler kesinlikle atmosfere açık alanda bırakılmamalı, kapalı ve havalandırılmalı bir ortamda stoklanarak yağmur, su ve nemden korunmalı.

3.Pastan Koruyucu Yağlar:

İyi Bir Koruyucu Yağdan Beklenenler:

–     Havanın oksijeninden, nem ve rutubetten etkilenmemeli,

–     Sudan, yağmurdan etkilenmemeli,

–     Çok kalın değil, ince bir film tabakası oluşturmalı,

–     Salt Sprey (Tuz testinden) geçmeli,

–     Uygulanması kolay olmalı,

–     Uygulandıktan sonra kuruması çabuk olmalı, uzun sürmemeli,

–     Uygulandıktan sonra istendiği zaman çıkarılması, temizlenmesi kolay olmalı.