Viskozite

Akışkanların akmaya karşı gösterdikleri iç dirençtir sıkıştırılan en önemli ve belirgin özelliklerinden biridir. Başka bir deyişle, bir sıvının kalın ya da ince oluşunun bir ifadesidir. Viskozite yağın film oluşturmasını sağlayan özeliklerdir. Yüzeyler yük altında hareket ederken aradaki yağ akmaya çalışır ancak iç sürtünmesi akışına karşı koyarak film oluşumunu sağlar. Bir viskozite değerinin bir anlam ifade edebilmesi için daima hangi sıcaklıkta karşı koyarak film oluşumunu sağlar. Bu viskozite değerinin bir anlam ifade edebilmesi için daima hangi sıcaklıkta olduğunun belirlenmesi gerekir.

En çok kullanılan viskozite birimleri : Kinematik viskozite centistoke cst engler derecesi centipoise cp redwood viskozitesi saybolt üniversal viskozite bu viskozitelerin birbirine dönüştürülmesinde kullanılan cevrim tablosu ektedir.

Viskozite İndeksi : Yağın sıcaklık değişimlerine karşı viskozitelerini koruyabilme özelliğidir. Yüksek viskozite indeksine sahip motor yağları soğukta ince ve akıcı sıcakta ise kalındır. İndeks numarası yükseldikçe yağın viskozitesinin sıcaklık değişiminden etkilenmemesi azalır. Bu özellik madeni yağlarda katkılarla geliştirilir.

Akma noktası : Bir petrol ürünü kendi ağırlığı ile akabilme özelliğini koruduğu en düşük sıcaklıktır. Akma noktasının düşük olması motor yağının sıfır altı sıcaklıklarda akıcı kalmasını sağlar. Böylece yüksek viskozite indeksi ile beraber ilk olması motor yağının sıfır altı sıcaklıklarda akıcı kalmasını sağlar. Böylece yüksek viskozite indeksi ile beraber ilk çalışma aşınmaları en aza iner,yakıt tüketimi azalır.

Alevlenme noktası : Yanıcı bir ürünün(yağın) hava ile karıştığı anda parlaya bilen bir karışım meydana getirdiği en düşük sıcaklık olarak tanımlanır. Madeni yağlarda alevlenme noktası Cleveland açık kap (Cleveland open cup COC)ve Pensky Martens kapalı kap (Pensky Martens closed cup PMCC)metodu olmak üzere iki farklı yöntemle belirlenebilir. Cleveland açık kap metodunda atmosfer açık şartlarda alevlenme noktası belirlenir 79 cantigrat derece altında olan kimyasallar için açık kap metodu uygulanmaz.Düşük alevlenme noktaları Pensky Martens derecede altında olan kimyasallar için açık kap metodu da uygulanmaz.

Analin noktası : Eşit hacimdeki analin ile baz yağ veya yakıtın tam olarak karıştığı en düşük sıcaklıktır. Baz yağ ya da yakıt içerisindeki aromatik ve naftanik yapıdaki kimyasalların toplam miktarını tahmin etmeye yarar. Aromatik ve naftanik yapıdaki kimyasal içeriği fazla olan baz yağların analin noktaları düşüktür. Birimi cantigrat (C) veya fahrenayt (F) dir.

Asit değeri sayısı : Bir petrol ürünü nötralize etmek için gerekli KOH miktarı. Arıca nötralizasyon değeri olarak da belirlenir. Birimi mg KOH/g  şeklindedir.

Aşırı basınç katığı (ep)Extereme pressure : Çok  yüksek basınç altında çalışan dişli ve yataklarda kayan iki yüzeyin çok yakın teması halinde metal yüzeyi ile kimyasal reaksiyona girerek  koruyucu bir film oluşturan katık çeşididir.

Damlama noktası : Gresin yüksek basınç altında çalışan dişli ve yataklarda kayan iki yüzeyin çok yakın teması halinde metal yüzeyi ile kimyasal reaksiyona girerek koruyucu bir tabaka oluşturan katık çeşididir.

Demülsibilite : Standart bir test metodu ile de tespit edilebilen ve yağın suyu itme ve sudan kolayca ayrıla bilme özelliği

Dispersan (dağıtıcı) katığı : Motor yağlarında kullanılan ve yağdaki yabancı partikülleri süsü pansiyon halinde tutan katık. Bu katık yardımı ile kirler birikerek yağlama kanallarını tıkaması engellenir. Katığın işlev görmemesi halinde yağlama kanalları tıkanır ve yağın yağlama ve soğutma işlevi azalır, buna bağlı olarak yağda lakımsı çamurumsu atıklar oluşur.

Deterjan katığı : Yüksek sıcaklık altında çalışan yağlarda motor da yanma olayı sonucu oluşan çeşitli kirleticilerin yüzeylere tutunmasını önleyen katık çeşididir.

Emülsiyon : Birbiri ile karışmayan  ya da kısmen karışabilen iki sıvının oluşturduğu karışım. Pek çok emülsiyonda malzemelerden bir tanesi yağ diğeri ise su ve ya su bazlı çözeltilerdir.

Gres : Gres, bir akışkan yağlayıcı ile kalınlaştırıcının karışımından meydana gelen,kıvamı katıdan yarı akışkana kadar değişen bir maddedir. The Natıonal Lubricating Grease institute (NLGI) tarafından gresler  işlenmiş penetrasyon değerlerine göre

Molibdendisülfür : Katı yağlayıcıdır. Kimyasal yapısının özelliğine bağlı olarak çok yüksek sıcaklıklar da dahi yağlama yapabilen bir kimyasal bileşimdir.

Oksidasyon mukavemeti : Havadaki oksijen yüksek sıcaklıkta ve kirlilik gibi bazı olumsuz etkilerin yardımıyla yağın yapısını bozmasıdır. Yağın viskozitesi artar, rengi koyulaşır, asidik tortular oluşur. Kaliteli baz yağ ve oksidasyon engelleyici katkılarla yağa uzun servis ömrü sağlanır.

Pas ve krozyon : Nemli ve asidik ortamın etkisiyle metal yüzeylerde meydana gelen bir tür aşınmadır. Yüzey aşınırken yağ rengi değişir, pas kirliliği oluşur. Yağın pas ve korozyon  önleme özelliği katkılarla geliştirilir.

Penetrasyon değeri : Gresin sertliğini nümerik olarak belirten kavramdır. Greslerin kıvamları yani penetrasyon değerleri, içlerindeki kalınlaştırıcının ve yağlayıcıların miktarına cinsine yağlayıcı viskozitesine ve kesme hızına bağlıdır.

Sülfatlanmış kül : Laboratuvar şartlarında motor yağının sülfirik asitte çözülerek yakılması sonucu kalan küldür. Yakılan motor yağı numunesinin yüzdesi olarak söylenir motor yağının içerdiği katkıların miktarı ve kalitesi konusunda bir ölçüdür optimum değerde olması subap ve yuvaları için önemlidir.

TBN değeri (alkalinite) : Motor yağının çalışma sırasında motor da oluşan asidik maddeleri etkisiz hale getiren bazik özelliğidir. Motor parçalarını aside  karşı uygun  tbn değeri alkalainiteyi arttıran katkılarla  sağlanır. Dizel motorlarında yağların  tbn değeri motorin kükürt içerdiği için önemlidir.

Timken OK değeri : Timken ep test cihazında yağ filminin yırtılmadan dayanabildiği maksimum yük. Yük taşıma kapasitesi : Bir yağ filminin yüksek basınç,yüksek hız altında yırtılmaya karşı gösterdiği direnç.